Cháy rừng tác động chất lượng không khí thế nào

Cháy rừng có tác động nghiêm trọng đến chất lượng không khí, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Mặc dù thiệt hại do khói cháy rừng gây ra khác nhau tùy thuộc vào thành phần và mật độ của trên một khu vực địa lý cụ thể, nhưng nghiên cứu cho thấy nó không chỉ gây thiệt hại trong thời gian ngắn mà còn tác động tiêu cực theo chiều hướng tích lũy tùy theo loại chất độc đến sức khỏe con người một cách từ từ, chậm rãi. Tuy nhiên, bằng cách quan trắc chất lượng không khí theo thời gian thực để thu thập dữ liệu và hiểu rõ về mức độ ô nhiễm từ các vụ cháy rừng, chúng ta có thể đề ra các biện pháp nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Cháy rừng là vấn nạn trên toàn cầu

Cháy rừng gây ra hậu quả nghiêm trọng là một vấn nạn lớn trên toàn cầu. Mặc dù cháy rừng có thể gây thiệt hại cho sức khỏe con người và môi trường theo nhiều cách khác nhau, nhưng bản thân ô nhiễm không khí từ khói cháy rừng chiếm một phần đáng kể trong các tác động lâu dài từ cháy rừng.

Trên toàn cầu, khói phát sinh từ cháy rừng ước tính gây ra hơn 339.000 ca tử vong sớm mỗi năm – nhiều hơn rất nhiều so với số người thiệt mạng trực tiếp trong vụ cháy.

Theo nghiên cứu từ Stanford , khói cháy rừng không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng không khí mà còn góp phần phá hủy công sức cải thiện chất lượng không khí sạch đạt được trong nhiều thập kỷ do mức độ ô nhiễm cực độ mà con người phải tiếp xúc.

Số vụ cháy rừng gia tăng về cường độ và tần suất trong những năm gần đây do biến đổi khí hậu – điều quan trọng là chúng ta phải hiểu rõ tác động của khói cháy rừng và nỗ lực giảm thiểu tác động tiêu cực của nó.

Tác động của khói phát sinh từ cháy rừng đến chất lượng không khí

Khói cháy rừng làm suy giảm đáng kể chất lượng không khí khu vực xung quanh và thể ảnh hưởng đến không khí ở cách xa hàng trăm hoặc hàng nghìn dặm khi khói phát tán do gió.

Với những đám cháy lớn, khói có thể bay cao hàng km vào tầng bình lưu và lan rộng ra toàn bộ khu vực, gây ô nhiễm không khí ở những khu vực cách xa nơi xảy ra cháy”

Khói cháy rừng bao gồm nhiều loại chất gây ô nhiễm không khí nguy hiểm, bao gồm các chất ô nhiễm dạng khí như CO, hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) và ô nhiễm bụi cùng với hơi nước.

Ô nhiễm bụi, đặc biệt là bụi mịn (PM2.5) là nguyên nhân gây ra phần lớn các tác động nghiêm trọng cho sức khỏe con người và những nghiên cứu về tác động của bụi PM2.5 là nền tảng cho thấy tác hại của bụi mịn phát sinh từ cháy rừng.

Tác hại về ô nhiễm không khí do cháy rừng phụ thuộc vào quy mô của đám cháy và vị trí có gần khu dân cư hoặc ở nông thôn.

Thành phần của khói phát sinh từ cháy rừng khác nhau tùy thuộc vào vật liệu cháy. Khói từ đám cháy có cây sồi độc và cây thường xuân độc chứa dấu vết của chất kích thích từ những cây đó. Khói cũng có thể hấp thụ các hóa chất từ ​​nhựa và các vật liệu nhân tạo khác khi cháy rừng thiêu rụi lan đến thành phố hoặc khu nhà ở.

Điều này cũng có thể giúp giải thích tại sao tác động đến chất lượng không khí của các vụ bỏng theo quy định hoặc có kiểm soát có xu hướng ít nghiêm trọng hơn so với tác động của cháy rừng không theo quy định .

Bởi vì khói phát sinh từ cháy rừng chứa hỗn hợp các chất ô nhiễm khác nhau và có thể khác nhau về thành phần – chẳng hạn như tùy theo loại vật liệu nào chiếm tỉ lệ cao trong đám cháy – nên kết quả ảnh hưởng về sức khoẻ của nó gây ra cũng có thể khác nhau rất nhiều .

Một kết quả quan trọng về sức khỏe là việc tiếp xúc với khói cháy rừng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch và hô hấp.

Bụi dạng hạt mịn hoạt động như chất gây kích ứng đường hô hấp và việc tiếp xúc với nồng độ cao có thể dẫn đến:

• Ho dai dẳng
• Đờm
• Khò khè
• Khó thở
• Giảm chức năng phổi
• Viêm phổi

Ô nhiễm bụi cũng ảnh hưởng đến khả năng của cơ thể trong việc loại bỏ các chất lạ khi hít vào, chẳng hạn như vi rút và vi khuẩn, ra khỏi phổi. Việc tiếp xúc ngắn hạn (tức là vài ngày đến vài tuần) với các hạt bụi mịn có liên quan đến việc tăng nguy cơ làm nặng them tình trạng bệnh hô hấp và tim mạch đã có từ trước, cũng như gây tử vong sớm

Một số nghiên cứu cũng cho thấy những tác động tiêu cực bổ sung do phơi nhiễm tích lũy với khói từ cháy rừng , nhưng những nghiên cứu này chủ yếu liên quan đến những người lính cứu hỏa mà mức độ phơi nhiễm của họ có thể không đại diện cho mức độ phơi nhiễm của cộng đồng dân cư nói chung. Vì vậy, cần nhiều nghiên cứu hơn.

Điều quan trọng cần lưu ý là những kết quả tác hại đến sức khỏe này ảnh hưởng khác nhau đối với mỗi cá nhân. Nghiên cứu cho thấy rằng việc tiếp xúc với khói từ cháy rừng có thể tác động không cân xứng đến:

• Trẻ em và người lớn tuổi
• Những người mắc bệnh tim mạch hoặc hô hấp
• Phụ nữ đang mang thai
• Thường xuyên làm việc ngoài trời
• Kinh tế thấp

 

Ảnh hưởng của các vụ cháy rừng gần đây đến chất lượng không khí ở Hoa Kỳ và Canada

Trong khi cháy rừng đặc biệt phổ biến ở một số khu vực nhất định, chẳng hạn như miền Tây Hoa Kỳ, tuy nhiên ô nhiễm do cháy rừng có thể ảnh hưởng đến các khu vực trên toàn cầu.

Các vụ cháy rừng đáng chú ý đã xảy ra ở Mỹ và Canada trong thập kỷ qua. Mới gần đây, các vụ cháy rừng ở Canada vẫn đang bùng cháy và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng không khí trên khắp Canada, Mỹ và hơn thế nữa.

Các vụ hỏa hoạn thảm khốc khác trong những năm gần đây bao gồm Vụ cháy Dixie năm 2021 và Vụ cháy phức hợp tháng 8 năm 2020 ở California. Vụ cháy rừng Dixie đốt cháy hơn 463.000 mẫu Anh và phá hủy, đe dọa hàng chục nghìn công trình kiến ​​trúc . Trận hỏa hoạn phức hợp tháng 8 đã thiêu rụi 1.032.648 mẫu Anh .

Tầm quan trọng của việc giám sát chất lượng không khí theo thời gian thực trong thời gian cao điểm xảy ra cháy rừng

Không thể đánh giá thấp tầm quan trọng của việc giám sát chất lượng không khí tại chỗ trong các vụ cháy rừng.

Chúng ta không thể quản lý những gì mà chúng ta không thể đo lường, không biết rõ về nó — nếu không biết tác động thực tế đến chất lượng không khí từ khói cháy rừng, rất khó để biết chính xác mức độ chất ô nhiễm có hại mà mọi người đang hít vào và cách họ có thể giảm mức độ phơi nhiễm một cách an toàn.

Giám sát thời gian thực cho phép phản ứng kịp thời và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Điều cần thiết là phải có nhiều điểm giám sát như một phần của mạng có độ phân giải cao, cục bộ. Vì nồng độ khói cháy rừng có thể thay đổi nhanh chóng trong quá trình cháy nên dữ liệu phải được thu thập thường xuyên.

Khói cháy rừng và nồng độ chất gây ô nhiễm không khí liên quan cũng có thể thay đổi do địa hình ở các khu vực khác nhau.

Địa hình ảnh hưởng đến nồng độ khói. Ví dụ, khi mặt trời làm ấm các sườn núi, không khí nóng lên và bay lên, mang theo khói và lửa từ những nơi có độ cao thấp hơn bị ảnh hưởng bởi khói. Sau khi cường độ ánh sáng mặt trời giảm, nhiệt độ giảm và không khí có chiều hướng đi xuống, tạo ra luồng không khí dốc xuống có thể làm thay đổi mô hình phân tán khói. Theo dõi vi khí hậu thời tiết  theo chu kỳ hàng ngày có thể giúp dự đoán các kiểu phát tán khói thải.

Vai trò của dữ liệu chất lượng không khí trong việc ra quyết định và lập kế hoạch khẩn cấp

Việc đầu tư xây dựng mạng lưới giám sát chất lượng không khí có độ phủ dày đặc để thu thập dữ liệu có độ phân giải cao là phần quan trọng trong việc ra quyết định hiệu quả trong thời gian xảy ra ô nhiễm không khí như cháy rừng.

Brightline Defense , một tổ chức phi lợi nhuận về môi trường có trụ sở tại San Francisco, đã triển khai các cảm biến chi phí thấp tại cộng đồng dân cư có chất lượng không khí kém từ lâu, chẳng hạn như khu phố South of Market (SoMa). Những cảm biến này ghi lại tác động của mùa cháy rừng tàn khốc năm 2020 đối với chất lượng không khí tại khu vực này.

Boulder, Colorado đã trải qua trận cháy rừng kinh hoàng được gọi là trận cháy Marshall vào năm 2021, phá hủy hơn 1.000 ngôi nhà và lan rộng trên hàng nghìn mẫu Anh. Sau vụ hỏa hoạn, mối lo ngại về chất lượng không khí của người dân ngày càng tăng và Cơ quan Y tế Công cộng Quận Boulder đã quyết định triển khai mạng lưới cảm biến chi phí thấp để nắm bắt tốt hơn các tác động và cung cấp cho người dân dữ liệu chất lượng không khí theo thời gian thực.

Người dân cũng lo ngại về tác động của ô nhiễm không khí từ quá trình xử lý tàn dư sau vụ cháy.

Bảo vệ các nhóm dân cư dễ bị tổn thương thông qua giám sát không khí theo thời gian thực

Mỗi cá nhân bị ảnh hưởng khác nhau bởi các tác nhân ô nhiễm về chất lượng không khí như cháy rừng, và điều quan trọng là phải xác định và hiểu mức độ ô nhiễm không khí mà các nhóm khác nhau xung quanh địa điểm xảy ra hỏa hoạn có thể gặp phải.

Đây là lý do tại sao dữ liệu địa phương có độ phân giải cao cực kỳ quan trọng – chỉ có dữ liệu từ các hệ thống giám sát chất lượng không khí trong khu vực không thực sự cho chúng ta biết mức độ phơi nhiễm mà các cộng đồng khác nhau phải đối mặt. Có cảnh báo kịp thời nếu chất lượng không khí ở mức có hại là một bước quan trọng. Với cảnh báo kịp thời, những người ở khu vực có khói cháy rừng có thể tránh thực hiện các hoạt động gắng sức hoặc tập thể dục ngoài trời, hoàn toàn ra ngoài trời trong một số trường hợp và thực hiện các biện pháp phòng ngừa khác như những biện pháp được liệt kê ở đây để bảo vệ sức khỏe của họ. Có thể sử dụng nhiều nền tảng khác nhau, chẳng hạn như ứng dụng AirNow , để công bố rộng rãi thông tin này.

Các công cụ như Chỉ số chất lượng không khí (AQI) cũng có thể rất hữu ích để dễ dàng dịch ý nghĩa của các mức độ ô nhiễm không khí khác nhau và bất kỳ hoạt động nào phải tránh do rủi ro.

Sự cần thiết phải hành động: Cháy rừng, chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng

Khói cháy rừng có tác động nghiêm trọng đến sức khỏe con người, cả ngay trong khi cháy cũng như sau lần tiếp xúc ban đầu này.

Đây là lý do tại sao việc xây dựng mạng lưới giám sát chất lượng không khí linh hoạt và hệ thống đầu vào hiệu quả là rất quan trọng để giúp phân tán thông tin về chất lượng không khí nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm phơi nhiễm khói.

Với khí hậu đang thay đổi của chúng ta, cháy rừng ngày càng trở nên thường xuyên hơn và nhiều vụ cháy rừng hiện nay xảy ra ngoài suy nghĩ truyền thống về “mùa cháy rừng”, nghĩa là điều quan trọng hơn bao giờ hết là học cách bảo vệ sức khỏe con người và môi trường.

sưu tầm và dịch lại từ internet